Halal adı altında donuz əti qalmaqalı
Rusiyada fəaliyyət göstərən “Qlavprodukt” şirkətinin istehsal etdiyi mal əti konservlərində donuz əti DNT-si aşkar edilib. Ət məhsullarının üzərində “halal” etiketi olmasına baxmayaraq, aparılan genetik analizlər ciddi qanun pozuntusunu üzə çıxarıb. Məlumatlara görə, şirkətin “Family Budget” markalı, 500 qramlıq bişmiş ət konservləri Rusiya Silahlı Qüvvələrinə, eləcə də Azərbaycan daxil olmaqla bir sıra müsəlman ölkələrinə göndərilib. Bu konservlər “Qlavprodukt”un Oryol vilayətindəki törəmə şirkəti olan “Oryolprodukt” ASC tərəfindən istehsal olunub.
Azərbaycana idxal olunan məhsullara nəzarət
“Azad İstehlakçılar” İctimai Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov vurğulayır ki, ölkənin quru və hava sərhədlərindən heç bir ərzaq məhsulu AQTA-nın (Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi) yoxlaması və rəyi olmadan daxil ola bilməz. Cəmiyyətin aldadılması halının ciddiliyini qeyd edən Hüseynov, hər kəsin istədiyi məhsulu seçmək hüququ olduğunu, lakin donuz ətinin halal əti adı altında vətəndaşlara təqdim edilməsinin qanunsuzluq olduğunu bildirib. O, xarici ölkələrdən gətirilən konservlərin AQTA tərəfindən yoxlandığı halda, belə halların baş verməsinin istehlakçı hüquqlarının kobud şəkildə pozulması olduğunu qeyd edib.
Qida təhlükəsizliyi ekspertlərinin mövqeyi
Qida eksperti Asim Vəliyev bildib ki, ölkəyə daxil olan bütün ərzaq məhsulları, o cümlədən konservlər AQTA-nın nəzarətindən keçirilmədən dövriyyəyə buraxıla bilməz. Agentlik idxal zamanı məhsulların sənədlərini, mənşəyini, tərkibini və uyğunluğunu qiymətləndirir. Buna baxmayaraq, beynəlxalq ticarətin genişliyi, müxtəlif istehsalçıların bazara çıxması və bəzi şirkətlərin bilərəkdən yanlış etiketləmə tətbiqlərinə əl atması riskləri tamamilə aradan qaldırmır. Ekspert, halal adı altında donuz əti komponentinin gizli şəkildə istifadə edilməsinin xüsusilə ciddi olduğunu vurğulayır. İslam dinində donuz ətinin qəti şəkildə haram sayıldığını və halal etiketinin istehlakçı üçün dini və mənəvi zəmanət daşıdığını bildirib. Bu etimadı pozmaq həm etik, həm hüquqi, həm də reputasiya baxımından ağır nəticələr yarada bilər.
AQTA-dan rəsmi cavab: İdxal edilməyib
Məsələ ilə bağlı AQTA-nın açıqlamasında bildirilib ki, Rusiyanın “Oryolprodukt” ASC-nin mediada qeyd olunan istehsal tarixli mal əti konservi məhsul partiyası ölkəmizə idxal olunmayıb. Bu bəyanat, həmin məhsulun Azərbaycan bazarına daxil olması ilə bağlı yayılan narahatlıqları azaltmaq məqsədi daşıyır.
İstehlakçı hüquqları və dini etiqadın pozulması
Ekspertlərin fikrincə, istehlakçının aldadılması qanunvericiliyin kobud şəkildə pozulması sayılır. Tərkibi yanlış göstərilən və ya istehlakçını çaşdıran etiketləmə qanunla qadağandır. Məhsulun tərkibində donuz əti DNT-sinin olması, lakin onun halal və mal əti adı altında təqdim edilməsi təkcə aldatma deyil, həm də sağlamlıq və dini etiqad azadlığının pozulması kimi qiymətləndirilməlidir. Halal standartı, məhsulların və xidmətlərin İslam qaydalarına uyğun hazırlanmasını təmin edən qaydalar toplusudur; bu, xammalın halal mənşəli olmasını, istehsal prosesində haram maddələrlə çirklənməməsini və gigiyenik təhlükəsizliyi tələb edir.
İstehlakçılar üçün tövsiyələr
Bu kimi halların qarşısını almaq üçün istehlakçılar məhsul seçərkən etiketi, istehsalçı haqqında məlumatı, sertifikatların mövcudluğunu, mənşə ölkəsini və qablaşdırma üzərindəki identifikasiya kodlarını diqqətlə yoxlamalıdırlar. Əgər şübhəli məqamlar aşkarlanarsa, istehlakçı həm AQTA-ya, həm də istehlakçı hüquqlarını müdafiə edən təşkilatlara müraciət etməlidir. Şəffaflıq və ictimai nəzarətin gücləndirilməsi belə halların daha sürətli aşkarlanmasına və aradan qaldırılmasına kömək edir.
