Xankəndidəki Zirvə: Güclü Geosiyasi Mesaj
İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (ECO) 17-ci Zirvə görüşünün Azərbaycanda, məhz Xankəndidə təşkil olunması güclü geosiyasi və diplomatik bir siqnaldır. Zirvədə Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan liderlərinin səmimi təmasları üçtərəfli əməkdaşlığın inkişafını göstərdi. İran Prezidenti Məsud Pezeşkianın və Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin Prezidenti Ersin Tatarın iştirakı həm Türk dünyası, həm də regional əməkdaşlıq üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Professor Mehmet Yüce: Qarabağda Post-müharibə Nizamı İqtisadi Əsaslarla Möhkəmlənir
Türkiyənin Uludağ Universitetinin professoru, iqtisadçı və Türk dünyası üzrə mütəxəssis Mehmet Yüce bu barədə öz fikirlərini bölüşüb. Professor vurğulayıb ki, ECO Zirvə görüşünün Xankəndidə təşkili adi diplomatik qərar deyil. Bu, suverenliyin, beynəlxalq tanınmanın, regional inteqrasiyanın və rəmzi gücün nümayişi baxımından strateji bir addımdır. Bu, həmçinin Qarabağda müharibədən sonrakı nizamın bərqərar olduğunu və iqtisadi alətlərlə möhkəmləndirilmək istəyini əks etdirir. Bu görüş əvvəlki zirvələrdən daha canlı, fəal və zəngin mesajlarla seçilərək, müharibədən sonrakı bərpa mərhələsinin əsas dönüş nöqtələrindən biri kimi tarixə düşəcək.
Mehmet Yücenin fikrincə, bu görüşün ötürdüyü mesajları üç əsas başlıq altında qruplaşdırmaq mümkündür: “Rəmzi məna və suverenlik”, “Regional inteqrasiya və Qarabağın tanınması” və “Türk dünyası çərçivəsində məsələyə baxış”. ECO iqtisadi yönümlü bir təşkilatdır və onun Qarabağda təşkil olunan zirvə görüşü bölgəni ticarət, sərmayə və nəqliyyat inteqrasiyası baxımından yenidən quran bir mərkəzə çevirmək strategiyasının tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilə bilər. Bu görüşün Qarabağın enerji xətlərinə, nəqliyyat şəbəkələrinə və regional layihələrə inteqrasiyası prosesini sürətləndirəcəyi gözlənilir. Görüşdə Türk dövlətlərinin liderlərinin ön planda olması və onların səmimi münasibətləri diqqətləri bir daha Türk Dövlətləri Təşkilatına cəlb etdi. Bu baxımdan, Xankəndidə keçirilən Zirvə görüşü Türk dünyası üçün də əhəmiyyətli bir addımdır. Bu hadisə Türk dünyasının yalnız etnik və ya mədəni kimlik deyil, eyni zamanda, strateji bir subyekt olaraq dünya siyasətində öz yerini tutmağa başladığının güclü sübutudur.
Türk Dünyası və Şimali Kiprin Əhəmiyyəti
Mehmet Yüce Zirvə görüşünə Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin Prezidenti Ersin Tatarın qatılmasının da xüsusi əhəmiyyət daşıdığını qeyd edib. O bildirib ki, bu iştirak qardaş ölkələrin Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti ilə diplomatik dialoqu davam etdirdiyi mesajını ötürür, eyni zamanda, Şimali Kiprin beynəlxalq səviyyədə tanınması və Türk dünyasının Kipr türklərinə sahib çıxması baxımından olduqca mənalı və strateji bir addımdır.
