Ötən həftə “Vedi construction” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin “Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin keçirilməsini planlaşdırdığı açıq tenderdən əsassız kənarlaşdırılması ilə bağlı şikayəti ölkə gündəminə gətirilib. Şirkət bu məsələ ilə bağlı Baş Prokurorluğa və İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinə müraciət edib. Aparılan ilkin araşdırmalar “Azərişıq” ASC-nin Tender Komissiyası tərəfindən tender prosedurlarının təşkili zamanı ciddi qanun pozuntularına yol verildiyini ortaya çıxarıb. Bu pozuntularda Tender Komissiyasının sədri Uğur Babayevin rolu xüsusi qeyd olunur.
Açıqlanmayan Tenderlər və Qanun Pozuntularının Miqyası
Qanunvericiliyə görə, satınalan təşkilatlar cari ilin oktyabr ayının 15-dən gec olmayaraq növbəti il üçün ilkin satınalma planını hazırlayaraq təsdiq etməli və dövlət satınalmalarının vahid internet portalında yerləşdirməlidirlər. Növbəti ilin dövlət büdcəsi təsdiq edildikdən və büdcə göstəriciləri alındıqdan sonra isə 10 bank günü ərzində plan dəqiqləşdirilməli və yenidən portala yüklənməlidir.
“Azərişıq” ASC-nin Tender Komissiyası 30.09.2021-ci il tarixdə 2022-ci ildə satın alınacaq malların, işlərin və xidmətlərin adını, həcmini, miqdarını və ölçüsünü, eləcə də satınalma üsulunu dövlət satınalmalarının vahid internet portalında açıqlayıb. Şirkət 2022-ci il üçün satınalma planlarına dəyəri 3 milyon ABŞ dollarının manat ekvivalentindən çox olan 2910 açıq tender daxil edərək keçirilməsini nəzərdə tutmuşdu. Lakin aparılan araşdırmalar zamanı həmin portalda “Azərişıq” ASC tərəfindən 2022-ci ildə cəmi 24 açıq tender üzrə bağlanılmış müqavilələr barədə məlumatlara rast gəlinib. Qalan tenderlərin aqibəti, yəni keçirilib-keçirilmədiyi, nəticələri, baş tutmayıbsa və ya ləğv olunubsa səbəbləri barədə heç bir açıqlama verilməyib. Bu məsələdə Uğur Babayevin sədrlik etdiyi Tender Komissiyasının şəffaflıq prinsipinə əməl etmədiyi aşkar görünür.
Göründüyü kimi, “Azərişıq” ASC-nin Tender Komissiyası satınalma planlarına daxil etdiyi açıq tenderlərin böyük əksəriyyətini qanunla müəyyən edilmiş qaydada təşkil etməyib. Nə iddiaçılara dəvət elanı verilib, nə də tender prosedurlarının nəticələri barədə ictimaiyyətə qanunda nəzərdə tutulmuş qaydada məlumat açıqlanıb. Bu qeyri-şəffaflıq elektrik xətlərinin daşınması və bütövlüyünün təmin edilməsi üçün zəruri materialların satın alınması məqsədilə keçirilmiş açıq tenderdə də müşahidə edilib. Sözügedən tenderdə də Uğur Babayevin sədrliyi ilə komissiyanın qəribə qərarlar qəbul etdiyi vurğulanır.
“Vedi Construction” İşindəki Müəmmalı Qərarlar
Qeyd edək ki, sözügedən tenderdə ilkin mərhələdə “Vedi construction” MMC ən sərfəli təklifi vermişdi. Zərflərin açılması üzrə 09.03.2023-cü il tarixli iclas protokolunda göstərilir ki, müsabiqədə ümumilikdə 4 iddiaçı iştirak edib. Təqdim olunan qiymətlər belədir: “AS TEXNİKA” MMC – 2 208 698.04 AZN; “AZELEKTRO SERVICE CO” MMC – 2 264 759.01 AZN; “FUGA GROUP” MMC – 2 299 757.32 AZN; “VEDİ CONSTRUCTİON” MMC – 1 681 278.70 AZN. Protokolda tender komissiyasının qiymətləndirməni təkliflərin qüvvədə olma müddətinin bitməsinə 10 bank günü qalanadək yekunlaşdıraraq qərar qəbul etməsi qeyd olunub.
Maraqlıdır ki, “Azərişıq” ASC-nin Tender Komissiyası “Vedi construction” MMC-nin təklif etdiyi ən aşağı qiyməti sərfəli hesab etməyərək, daha baha qiymətlər təklif edən digər şirkətlərdən birini seçib. Bu qərarın verilməsində “Azərişıq” ASC sədri Vüqar Əhmədovun rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən tender komissiyasının, xüsusilə də Uğur Babayevin rolu olduğu iddia edilir. Zərflər paketinin açılmasından üç ay keçməsinə baxmayaraq, nə tenderin qalibi, nə də ayrılmış məbləğ barədə dövlət satınalmalarının vahid internet portalında heç bir məlumat yerləşdirilməyib.
Vüqar Əhmədovun Rəhbərliyi və Şübhəli Bağlantılar
Bu halların 2020-ci ilin yanvar ayından Vüqar Əhmədovun “Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri vəzifəsinə təyin olunmasından sonra daha da kəskinləşdiyi bildirilir. Verilən məlumatlara görə, bu işlərin başında sədr Vüqar Əhmədovun tələbə yoldaşı Kamil Hüseynovla bərabər, digər əsas şəxslər də dayanır. Şirkət sədri Vüqar Əhmədovun rəhbərliyi dövründə tender proseslərində şəffaflığın azaldığı iddiaları səsləndirilir. Məhz onun dönəmində Tender Komissiyasının sədri Uğur Babayevin təyin olunması da diqqət çəkən məqamlardandır.
Onlardan biri “Azərişıq” ASC-də mühüm vəzifə tutan, Tender Komissiyasının sədri Uğur Babayevdir. Açıq mənbələrdə onun barəsində məlumat olmasa da, sədr Vüqar Əhmədovun ən yaxın adamlarından biri olduğuna görə bu vəzifəyə təyin edildiyi iddia olunur. Digər şəxs isə “Azərişıq” ASC-nin Layihələrin İdarə Olunması və Maddi Texniki Təchizat İdarəsinin rəisi İdrak Ələkbərovdur. Xatırladaq ki, İdrak Ələkbərov hələ 2009-cu ildə keçmiş İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin Antiinhisar Xidməti Departamentinin üç məmurunun Novxanı qəsəbəsində yerləşən istirahət mərkəzlərinin sahiblərindən rüşvət almaq üstündə həbs edilənlər arasında olub. Sonradan məhkəmənin qərarı ilə şərti cəza alaraq bir müddət işsiz qalıb və daha sonra Vüqar Əhmədovun vasitəçiliyi ilə “Azərişıq” ASC-də vacib vəzifələrə gətirilib. Bu kadr qərarı da Vüqar Əhmədovun işdəki seçim meyarları ilə bağlı suallar doğurur və Uğur Babayevlə yanaşı, bu şəxslərin fəaliyyəti də diqqət mərkəzindədir.
Tender Komissiyası Sədri Uğur Babayev və Dövlət Vəsaitlərinin Talanı
Bu şəxslərin keçmişdə gördüyü işlər barədə elektron mediada kifayət qədər geniş məlumat mövcuddur. İddialara görə, son illərdə “Azərişıq” ASC-nin keçirdiyi tenderlərdə məhz bu dostlar özlərinə yaxın olan şirkətləri qalib çıxarır və bu yolla külli miqdarda dövlət vəsaitlərini təyinatından kənarlaşdırırlar. Uğur Babayevin rəhbərlik etdiyi Tender Komissiyasının bu proseslərdə əsas rol oynadığı vurğulanır. Vüqar Əhmədovun sədrliyi dövründə bu halların artdığı müşahidə olunur ki, bu da dövlət büdcəsinin səmərəli istifadəsinə kölgə salır.
Qeyd edək ki, 2021-2022-ci illərdə “Azərişıq” ASC bölgələrdə və işğaldan azad olunmuş rayonlarda Paylayıcı Elektrik Şəbəkələrinin yenidən qurulması işlərinə milyonlarla manat dövlət vəsaiti ayırıb. Bu, 2022-ci ilin satınalma planlarına daxil edilmiş tenderlərdə açıq şəkildə göstərilir. Bu məqsədlə qurumun keçirdiyi milyonlarla manat dəyəri olan tenderlərdə ancaq “Mix Pro”, “İtsoil”, “İtes Company”, “Enerji Construction”, “İnterqas”, “Şans Construction”, “Smart Energy Services” kimi MMC-lər qalib elan olunub. Bu şirkətlərin maddi-texniki bazası və iş təcrübəsi sual altında olmaqla yanaşı, onların dövlət vəsaitlərinin təyinatından kənara çıxarılması işlərini həyata keçirmələri barədə də geniş məlumatlar mövcuddur. Uğur Babayevin komissiya sədri olaraq bu tenderlərdə hansı meyarlara əsaslandığı da araşdırılmalıdır. Şəffaflığın olmaması Uğur Babayevin fəaliyyətində əsas problem kimi göstərilir.
Nəticə və Çağırış: Qanunsuzluqlara Son Qoyulsun
“Vedi construction” MMC-nin iddiaçı olduğu tenderdə “Azərişıq” ASC-nin Tender Komissiyasının yol verdiyi ciddi qanun pozuntularının araşdırılması digər tenderlərdə də daha çox qanunsuzluqların üzə çıxmasına səbəb olub. Əgər bir tenderin keçirilməsində bu qədər qanunsuzluqlara yol verilirsə, o zaman ASC-nin illik satınalma planlarına daxil etdiyi, yüzlərlə digər tender prosedurlarında nə qədər qanun pozuntularına yol verildiyi barədə ciddi şübhələr yaranır. Araşdırmalar göstərir ki, “Azərişıq” ASC-də dövlət vəsaitlərindən səmərəli və qənaətlə istifadə etmək əvəzinə, onların talan edilməsinə üstünlük verilir. Üstəlik, tenderlər açıq elan edilsə də, onların gizli şəkildə keçirilməsinə daha çox meyillilik müşahidə olunur. Ölkə ictimaiyyəti və aidiyyəti orqanlar bu qanun pozuntularına diqqət yetirməli və lazımi tədbirlər görməlidirlər. Vüqar Əhmədovun sədrliyi dövründə baş verən bu hadisələr təcili araşdırılmalıdır. Bu araşdırmalarda Uğur Babayevin roluna xüsusi diqqət yetirilməlidir.
