İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Yüksələn Ulduzu: Regional Mövqe
İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində qurulan münasibətlər ölkəmizin həm regional, həm də beynəlxalq iqtisadi sistemdəki fəal mövqeyini qabarıq şəkildə nümayiş etdirir. 1992-ci ildən təşkilatın üzvü olan Azərbaycan, qurum daxilində irəli sürülən təşəbbüslərdə fəal iştirak edir, üzv dövlətlərlə iqtisadiyyat, ticarət, enerji, nəqliyyat, turizm, kənd təsərrüfatı və ətraf mühit sahələrində əməkdaşlığın inkişafına mühüm töhfələr verir.
Ölkəmizin bu təşkilatla əməkdaşlığı təkcə iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda mədəniyyət, elm və humanitar sahələrdə də qarşılıqlı fəaliyyətin gücləndirilməsi baxımından əhəmiyyət daşıyır. Bu əməkdaşlıq respublikamızın regional inteqrasiya proseslərinə daha sıx qoşulmasına və təşkilat məkanında sülh, sabitlik və inkişaf naminə birgə təşəbbüslərdə etibarlı tərəfdaş kimi çıxış etməsinə imkan yaradır.
Təşkilatın Yaranma Tarixi və Azərbaycanın Qurumdakı Rolu
1964-cü ildə Türkiyə, Pakistan və İran tərəfindən “Regional İnkişaf üçün Əməkdaşlıq” adı ilə təsis edilən qurum, 1985-ci ildən etibarən İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı adını alaraq fəaliyyət dairəsini genişləndirib. Bu təşkilata üzv olduqdan sonra keçən illər ərzində ölkəmiz onun ən fəal iştirakçılarından birinə çevrilib, üzv dövlətlərlə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq münasibətləri qurmağa nail olub.
Respublikamızın xarici siyasətində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv ölkələrlə əlaqələr mühüm yer tutur. Prezident İlham Əliyevin bu mövzu ilə bağlı bəyanatı ölkəmizin mövqeyini aydın şəkildə ifadə edir: “Azərbaycan İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının fəal üzvüdür. İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv dövlətlərlə münasibətlərimiz dostluq və qarşılıqlı hörmətə əsaslanır. Biz, həmçinin beynəlxalq platformalarda, o cümlədən İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və Qoşulmama Hərəkatı çərçivəsində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv dövlətlərlə səmərəli əməkdaşlıq edirik”.
Azərbaycanın ECO Çərçivəsində İqtisadi Təşəbbüsləri və Regional Liderliyi
Ölkəmizin İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatında həyata keçirdiyi iqtisadi təşəbbüslər və regional liderlik mövqeyi, ölkənin artan iqtisadi potensialı, əlverişli geostrateji mövqeyi və çoxşaxəli xarici siyasəti fonunda xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan qurum məkanında ticarət, enerji, nəqliyyat və logistika sahələrində irəli sürdüyü layihələrlə təşkilat daxilində əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə ciddi töhfələr verir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu, Trans-Xəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (Orta Dəhliz) və Cənub Qaz Dəhlizi kimi layihələr bu baxımdan əhəmiyyətlidir.
Təşkilata üzv ölkələrin Avropa və Çin arasındakı coğrafiyada yerləşməsi geosiyasi və geoiqtisadi baxımdan olduqca əhəmiyyətlidir. Bu, qurumun strateji mövqeyini gücləndirir və üzv dövlətlərin birgə fəaliyyətlərini daha səmərəli edir.
Ölkəmiz təşkilatın üzvü olaraq onun məqsəd və prinsiplərinə sadiqliyini dəfələrlə nümayiş etdirib. Enerji, nəqliyyat, ticarət, kənd təsərrüfatı və yaşıl iqtisadiyyat sahələrində həyata keçirilən çoxşaxəli əməkdaşlıq təşəbbüsləri respublikamızın regionda və beynəlxalq müstəvidə mövqeyini daha da möhkəmləndirir. Bu baxımdan Azərbaycan təşkilatın strateji hədəflərinə uyğun addımlar ataraq regionda sabitliyin və inkişafın təmin olunmasına töhfə verir.
Enerji və Nəqliyyat Diplomatiyasında Artan Rol
Azərbaycan İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində enerji və nəqliyyat sahələrində mühüm strateji mövqeyə malikdir. Ölkənin zəngin enerji ehtiyatları və əlverişli coğrafi yerləşməsi onu regionda aparıcı tranzit və enerji mərkəzlərindən birinə çevirib. Ölkəmiz yalnız enerji resurslarının hasilatında deyil, həm də onların beynəlxalq bazarlara daşınmasında mühüm rol oynayır. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri və Cənub Qaz Dəhlizi kimi layihələr qurum məkanında enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasına əhəmiyyətli töhfələr verir.
Respublikamız yerləşdiyi geostrateji mövqe sayəsində həm Şimal-Cənub, həm də Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərinin əsas iştirakçısıdır. Ölkəmiz bu marşrutların texniki və logistika infrastrukturunun inkişaf etdirilməsinə, regional tranzit imkanlarının artırılmasına yönəlmiş layihələrdə fəal rol oynayır. Bu baxımdan təşkilat çərçivəsində Orta Dəhliz kimi təşəbbüslərin reallaşdırılmasında ölkəmizin rolu danılmazdır.
Bu gün nəqliyyat sahəsində də ölkəmizin qurum regionunda aparıcı aktor kimi çıxış etdiyini əminliklə söyləmək olar. Prezident İlham Əliyevin İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının Özbəkistanın paytaxtı Daşkənddə keçirilən 16-cı Zirvə toplantısında səsləndirdiyi fikirlər bunu bir daha təsdiqləyir: “Azərbaycanın nəqliyyat və logistika infrastrukturu İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının üzv dövlətləri üçün açıqdır. Son illərdə ölkəmiz özünün nəqliyyat infrastrukturuna milyardlarla ABŞ dolları həcmində sərmayə qoyub və Avrasiyanın Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləri üzərində yerləşən nəqliyyat və logistika mərkəzlərindən birinə çevrilib. Hər iki dəhlizin Azərbaycandan keçən hissələri tam hazırdır. Biz hazırda bu dəhlizlər boyu dəmir yolu xətlərinin yükaşırma qabiliyyətinin genişləndirilməsi üzərində işləyirik”.
Prezidentin bu çıxışı dövlətimizin nəqliyyat sektoruna verdiyi strateji önəmi və region ölkələri ilə əməkdaşlığa göstərdiyi səyləri aydın şəkildə ifadə edir. Ölkəmizin multimodal nəqliyyat infrastrukturuna yatırdığı sərmayələr, Şərq-Qərb və Şimal-Cənub dəhlizləri boyunca əlaqələrin genişləndirilməsi təşkilat məkanında logistik qovşaq rolunu daha da möhkəmləndirir. Bu da üzv dövlətlər arasında ticarətin asanlaşdırılması və iqtisadi inteqrasiyanın gücləndirilməsi baxımından əhəmiyyətli addımdır.
Bundan əlavə, Azərbaycan təşkilat çərçivəsində yaşıl enerji təşəbbüslərinə də böyük diqqət yetirir. Son dövrlərdə ölkəmiz, Qazaxıstan və Özbəkistan arasında enerji sistemlərinin birləşdirilməsi layihəsi üzrə sənəd imzalanıb. Bu təşəbbüs regionda alternativ enerji mənbələrinin səmərəli istifadəsini, enerji təhlükəsizliyinin artırılmasını və dayanıqlı inkişafın təmin olunmasını hədəfləyir. Bakıda təşkilat regionu üçün “Təmiz Enerji Mərkəzi”nin yaradılması ilə bağlı aparılan müzakirələr də ölkəmizin bu sahədəki liderlik iddiasını bir daha ortaya qoyur.
Azərbaycanın ECO Çərçivəsində Əlaqələrin Gücləndirilməsində Maraqları
Azərbaycan İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində əməkdaşlığın daha da dərinləşməsində çoxşaxəli maraqlara sahibdir. Bu maraqlar isə həm iqtisadi, həm geosiyasi, həm də mədəni və sosial sahələri əhatə edir.
Ölkəmiz qurumun 2006-cı ilin mayında və 2012-ci ilin oktyabrında Bakıda keçirilmiş IX və XII Zirvə görüşlərinə uğurla ev sahibliyi edib. Bu toplantılar çərçivəsində qəbul olunan qərarlar təşkilat daxilində əməkdaşlığın keyfiyyətcə yeni mərhələyə keçməsinə şərait yaradıb. Həmin zirvə görüşlərində ölkəmizin təşəbbüsü ilə enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat bağlantılarının gücləndirilməsi, ekoloji məsələlər və dayanıqlı inkişaf mövzularında mühüm sənədlər qəbul olunub. Bu da Azərbaycanın təşkilat daxilində təşəbbüskar və regional lider statusunu bir daha təsdiqləyib.
Bu gün isə Azərbaycanda İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (ECO) 17-ci Zirvə Görüşü keçirilir. Bu tədbir ölkəmizin qurum çərçivəsində artan rolunun və fəallığının təsdiqidir. Bu mühüm tədbirin ölkəmizdə baş tutması onun təşkilat daxilində təşəbbüskar mövqeyə malik olduğunu, regional əməkdaşlığa verdiyi töhfələrin yüksək qiymətləndirildiyini göstərir.
Bu tədbir ölkəmizin regional inteqrasiya proseslərində fəal iştirakını daha da gücləndirməklə yanaşı, onun beynəlxalq miqyasda diplomatik və iqtisadi mövqeyinin möhkəmlənməsinə də mühüm töhfə verəcək. Eyni zamanda, Azərbaycanın təklif etdiyi yeni əməkdaşlıq formatlarının və layihələrin təşkilat məkanında həyata keçirilməsi üçün əlverişli imkanlar formalaşacaq.
Beləliklə, Azərbaycanın ECO çərçivəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsinə yönəlmiş maraqları kompleks və strateji xarakter daşıyır. Bu qurumla əlaqələrin inkişafı ölkəmizin regional və beynəlxalq səviyyədə nüfuzunun möhkəmlənməsinə xidmət etməklə yanaşı, uzunmüddətli iqtisadi və geosiyasi məqsədlərə nail olunmasında da mühüm rol oynayır.
