Azərbaycanın Böyük Britaniya Parlamentinə Etiraz Məktubu: Sülhə Zərbə Vuran Çağırışlar
Azərbaycan-Birləşmiş Krallıq parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri Fariz İsmayılzadə, bu ölkənin parlament üzvləri Cim Şennon və Lord Altona etiraz məktubu ünvanlayıb. Məktub, onların iyunun 18-də “İsveçrə Sülh Təşəbbüsü”nə etdikləri ictimai bəyanata cavab olaraq yazılıb. Azərbaycan tərəfi bölgədə sülh və sabitliyə dəstək verən beynəlxalq ictimaiyyət nümayəndələrinin marağını yüksək qiymətləndirsə də, davamlı sülh üçün bütün bəyanatların və təşəbbüslərin faktlara, beynəlxalq hüquqa, suverenlik və ərazi bütövlüyü prinsiplərinə əsaslanmasının vacibliyini vurğulayıb. Məktubda, “Dağlıq Qarabağ” adlı inzibati ərazi vahidinin Azərbaycanda mövcud olmadığı xüsusi olaraq qeyd edilib.
Qarabağ Münaqişəsinin Ağır Nəticələri
Fariz İsmayılzadə, məktubunda Qarabağın Ermənistan tərəfindən işğalı zamanı bir milyona yaxın azərbaycanlının məcburi köçkün düşdüyünü diqqətə çatdırıb. Bu dövrdə Xocalı soyqırımı da daxil olmaqla, ağır cinayətlər – şəhər və kəndlərin sistematik dağıdılması (urbisid), mədəni və dini irsin (kulturisid), eləcə də ətraf mühitə ciddi ziyan vurulması (ekosid) halları baş verib. Təəssüflər olsun ki, bu illər ərzində dünya bu insanların faciəsinə lazımi diqqəti ayırmayıb. Bundan əlavə, Ermənistan işğal etdiyi ərazilərdə qəsdən minalar yerləşdirib ki, bu da Azərbaycanı dünyada minalardan ən çox zərər çəkən ölkələrdən birinə çevirib. Minalar dinc sakinləri öldürməyə və yaralamağa davam edir, məcburi köçkünlərin geri qayıdışını və yenidənqurma işlərini gecikdirir.
Ermənistanın hərbi təcavüzünün digər faciəvi nəticəsi isə hələ də itkin düşmüş sayılan, o cümlədən qadın və uşaqlar da daxil olmaqla, təxminən dörd min Azərbaycan vətəndaşının taleyinin həll olunmamış qalmasıdır. Ermənistan onların taleyinə aydınlıq gətirə biləcək kütləvi məzarlıqların yerlərini göstərməkdən imtina edir. Həmçinin, erməni siyasi liderləri uzun müddət azərbaycanlılara qarşı etnik nifrəti qızışdırıb və təşviq edib. Keçmiş erməni prezidentləri açıq şəkildə etnik təmizləməni müdafiə edən bəyanatlar vermiş, azərbaycanlıların zorla qovulmasını və Xocalı soyqırımını dəstəkləmişlər. Bu cinayətlərə baxmayaraq, Ermənistanda heç kim məsuliyyətə cəlb olunmayıb və müharibə cinayətkarları hələ də qəhrəman kimi qəbul olunur.
Azərbaycanın Suverenliyinin Bərpası və Sülhə Yanaşması
Azərbaycan, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinə və BMT Təhlükəsizlik Şurasının 822, 853, 874, 884 saylı dörd qətnaməsinə tam uyğun olaraq öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa edib. Azərbaycan Respublikası müxtəlif etnik və dini qruplar arasında çoxillik sülh şəraitində birgəyaşayış ənənəsinə malik qürurlu, çoxmillətli və çoxkonfessiyalı bir ölkədir. Ərazi bütövlüyünü və suverenliyini bərpa etdikdən sonra heç bir erməni zorla qovulmayıb. Həmin əraziləri tərk edən ermənilər bunu Ermənistanın və keçmiş qanunsuz rejimin apardığı təbliğat nəticəsində könüllü şəkildə ediblər. Qeyd olunmalıdır ki, işğal dövründə həmin ərazilərdə yaşayan bir çox erməni beynəlxalq normalara zidd olaraq qanunsuz yerləşdirilib.
Azərbaycan ədaləti təmin edir: humanitar jest olaraq 200-dən çox erməni azad edilsə də, müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət daşıyan şəxslər hazırda Bakıda məhkəmə qarşısındadırlar. Onlar Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən hərbi təcavüz, müharibə cinayətləri, zorla itkin düşmələr, işgəncə və terrorizm kimi ittihamlarla mühakimə olunurlar. Məhkəmə prosesi şəffafdır, hüquqi təmsilçilik təmin edilir və indiyədək pis rəftarla bağlı heç bir şikayət qeydə alınmayıb.
Sülh Prosesinə maneə yaradan hallara xəbərdarlıq
Sülh sazişi üzrə danışıqlar yekunlaşmaq üzrədir. Lakin sülh müqaviləsini imzalamaq üçün Ermənistan hələ də Azərbaycan torpaqlarının bir hissəsinə iddia edən konstitusiyasını dəyişməlidir. Davamlı sülh üçün təkcə Ermənistan hökuməti deyil, həm də xalqı bu iddialardan əl çəkməyə razı olmalıdır. Fariz İsmayılzadə vurğulayıb ki, sülhə doğru irəliləyiş üçün addımların atıldığı bu mühüm məqamda beynəlxalq ictimaiyyət bu prosesi dəstəkləmək üçün bütün səyləri göstərməli və Ermənistanı sülh sazişinin imzalanması üçün son zəruri addımları atmağa çağırmalıdır.
Məktubda təəssüflə qeyd olunub ki, “Cim Şennon” və “Lord Alton” tərəfindən irəli sürülən “İsveçrə Sülh Təşəbbüsü” adlanan bu təşəbbüs faydalı deyil və tamamilə əksinə, iki ölkə arasında kövrək sülh prosesinə zərbə vurur. Regiondan kənar siyasətçilərin və parlament üzvlərinin regional dinamikaya dair məhdud məlumatlarla müdaxiləsi və qərəzli bəyanatları iki ölkə arasında ümumi normallaşma prosesinə mənfi təsir göstərir. Bu səbəbdən, Fariz İsmayılzadə onları regionda sülhə mane olan addımlardan çəkinməyə çağırıb.
Böyük Britaniyanın Mövqeyi və Gələcək Əməkdaşlıq
Məktubda, həmçinin bildirilib ki, beynəlxalq və regional geosiyasi qeyri-sabitliyin artdığı bir vaxtda Azərbaycan qarşılıqlı hörmət, ədalət və beynəlxalq hüquq normalarına riayət əsasında dialoqun tərəfdarı olmaqda davam edir. Azərbaycan, Böyük Britaniya hökumətinin Ermənistan və Azərbaycan arasındakı keçmiş münaqişə ilə bağlı balanslı mövqeyini yüksək qiymətləndirir. Böyük Britaniya beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü daim dəstəkləyib.
Cavab məktubunun sonunda Fariz İsmayılzadə Birləşmiş Krallıq parlamentinin bütün üzvlərini, o cümlədən Din və Etiqad Azadlığı üzrə Bütün Partiya Parlament Qrupu (APPG FoRB) üzvlərini bu prosesi dəstəkləməyə və hər hansı xarici müdaxilənin mümkün mənfi təsirlərinə qarşı ehtiyatlı və diqqətli olmağa çağırıb.
Azərbaycanın Böyük Britaniya Parlamentinə Etiraz Məktubu: Sülhə Zərbə Vuran Çağırışlar
Azərbaycan-Birləşmiş Krallıq parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri Fariz İsmayılzadə, bu ölkənin parlament üzvləri Cim Şennon və Lord Altona etiraz məktubu ünvanlayıb. Məktub, onların iyunun 18-də “İsveçrə Sülh Təşəbbüsü”nə etdikləri ictimai bəyanata cavab olaraq yazılıb. Azərbaycan tərəfi, Cim Şennon və Lord Alton kimi beynəlxalq ictimaiyyət nümayəndələrinin bölgədə sülh və sabitliyə dəstək marağını yüksək qiymətləndirsə də, davamlı sülh üçün bütün bəyanatların və təşəbbüslərin faktlara, beynəlxalq hüquqa, suverenlik və ərazi bütövlüyü prinsiplərinə əsaslanmasının vacibliyini vurğulayıb. Məktubda, “Dağlıq Qarabağ” adlı inzibati ərazi vahidinin Azərbaycanda mövcud olmadığı xüsusi olaraq qeyd edilib.
Qarabağ Münaqişəsinin Ağır Nəticələri
Fariz İsmayılzadə, məktubunda Qarabağın Ermənistan tərəfindən işğalı zamanı bir milyona yaxın azərbaycanlının məcburi köçkün düşdüyünü diqqətə çatdırıb. Bu dövrdə Xocalı soyqırımı da daxil olmaqla, ağır cinayətlər – şəhər və kəndlərin sistematik dağıdılması (urbisid), mədəni və dini irsin (kulturisid), eləcə də ətraf mühitə ciddi ziyan vurulması (ekosid) halları baş verib. Təəssüflər olsun ki, bu illər ərzində dünya bu insanların faciəsinə lazımi diqqəti ayırmayıb. Bundan əlavə, Ermənistan işğal etdiyi ərazilərdə qəsdən minalar yerləşdirib ki, bu da Azərbaycanı dünyada minalardan ən çox zərər çəkən ölkələrdən birinə çevirib. Minalar dinc sakinləri öldürməyə və yaralamağa davam edir, məcburi köçkünlərin geri qayıdışını və yenidənqurma işlərini gecikdirir.
Ermənistanın hərbi təcavüzünün digər faciəvi nəticəsi isə hələ də itkin düşmüş sayılan, o cümlədən qadın və uşaqlar da daxil olmaqla, təxminən dörd min Azərbaycan vətəndaşının taleyinin həll olunmamış qalmasıdır. Ermənistan onların taleyinə aydınlıq gətirə biləcək kütləvi məzarlıqların yerlərini göstərməkdən imtina edir. Həmçinin, erməni siyasi liderləri uzun müddət azərbaycanlılara qarşı etnik nifrəti qızışdırıb və təşviq edib. Keçmiş erməni prezidentləri açıq şəkildə etnik təmizləməni müdafiə edən bəyanatlar vermiş, azərbaycanlıların zorla qovulmasını və Xocalı soyqırımını dəstəkləmişlər. Bu cinayətlərə baxmayaraq, Ermənistanda heç kim məsuliyyətə cəlb olunmayıb və müharibə cinayətkarları hələ də qəhrəman kimi qəbul olunur.
Azərbaycanın Suverenliyinin Bərpası və Sülhə Yanaşması
Azərbaycan, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinə və BMT Təhlükəsizlik Şurasının 822, 853, 874, 884 saylı dörd qətnaməsinə tam uyğun olaraq öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa edib. Azərbaycan Respublikası müxtəlif etnik və dini qruplar arasında çoxillik sülh şəraitində birgəyaşayış ənənəsinə malik qürurlu, çoxmillətli və çoxkonfessiyalı bir ölkədir. Ərazi bütövlüyünü və suverenliyini bərpa etdikdən sonra heç bir erməni zorla qovulmayıb. Həmin əraziləri tərk edən ermənilər bunu Ermənistanın və keçmiş qanunsuz rejimin apardığı təbliğat nəticəsində könüllü şəkildə ediblər. Qeyd olunmalıdır ki, işğal dövründə həmin ərazilərdə yaşayan bir çox erməni beynəlxalq normalara zidd olaraq qanunsuz yerləşdirilib.
Azərbaycan ədaləti təmin edir: humanitar jest olaraq 200-dən çox erməni azad edilsə də, müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət daşıyan şəxslər hazırda Bakıda məhkəmə qarşısındadırlar. Onlar Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən hərbi təcavüz, müharibə cinayətləri, zorla itkin düşmələr, işgəncə və terrorizm kimi ittihamlarla mühakimə olunurlar. Məhkəmə prosesi şəffafdır, hüquqi təmsilçilik təmin edilir və indiyədək pis rəftarla bağlı heç bir şikayət qeydə alınmayıb.
Sülh Prosesinə Maneə Yaradan Hallara Xəbərdarlıq
Sülh sazişi üzrə danışıqlar yekunlaşmaq üzrədir. Lakin sülh müqaviləsini imzalamaq üçün Ermənistan hələ də Azərbaycan torpaqlarının bir hissəsinə iddia edən konstitusiyasını dəyişməlidir. Davamlı sülh üçün təkcə Ermənistan hökuməti deyil, həm də xalqı bu iddialardan əl çəkməyə razı olmalıdır. Fariz İsmayılzadə vurğulayıb ki, sülhə doğru irəliləyiş üçün addımların atıldığı bu mühüm məqamda beynəlxalq ictimaiyyət bu prosesi dəstəkləmək üçün bütün səyləri göstərməli və Ermənistanı sülh sazişinin imzalanması üçün son zəruri addımları atmağa çağırmalıdır.
Məktubda təəssüflə qeyd olunub ki, Cim Şennon və Lord Alton tərəfindən irəli sürülən “İsveçrə Sülh Təşəbbüsü” adlanan bu təşəbbüs faydalı deyil və tamamilə əksinə, iki ölkə arasında kövrək sülh prosesinə zərbə vurur. Regiondan kənar siyasətçilərin və parlament üzvlərinin regional dinamikaya dair məhdud məlumatlarla müdaxiləsi və qərəzli bəyanatları iki ölkə arasında ümumi normallaşma prosesinə mənfi təsir göstərir. Bu səbəbdən, Fariz İsmayılzadə onları regionda sülhə mane olan addımlardan çəkinməyə çağırıb.
Böyük Britaniyanın Mövqeyi və Gələcək Əməkdaşlıq
Məktubda, həmçinin bildirilib ki, beynəlxalq və regional geosiyasi qeyri-sabitliyin artdığı bir vaxtda Azərbaycan qarşılıqlı hörmət, ədalət və beynəlxalq hüquq normalarına riayət əsasında dialoqun tərəfdarı olmaqda davam edir. Azərbaycan, Böyük Britaniya hökumətinin Ermənistan və Azərbaycan arasındakı keçmiş münaqişə ilə bağlı balanslı mövqeyini yüksək qiymətləndirir. Böyük Britaniya beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü daim dəstəkləyib.
Cavab məktubunun sonunda Fariz İsmayılzadə Birləşmiş Krallıq parlamentinin bütün üzvlərini, o cümlədən Din və Etiqad Azadlığı üzrə Bütün Partiya Parlament Qrupu (APPG FoRB) üzvlərini, o cümlədən Lord Altonu bu prosesi dəstəkləməyə və hər hansı xarici müdaxilənin mümkün mənfi təsirlərinə qarşı ehtiyatlı və diqqətli olmağa çağırıb.
