Ölkədəki Vergi Siyasəti ilə Bağlı Ciddi Narahatlıq
Azərbaycanda tətbiq olunacaq yeni vergi siyasəti ilə əlaqədar ictimaiyyətdə narahatlıq artır. İqtisadçı-hüquqşünas Əkrəm Həsənov bu məsələyə diqqət çəkərək, 2026-cı il yanvarın 1-dən etibarən bütün şəxslərin əməkhaqqından gəlir vergisi tutulacağını iddia edib. Onun sözlərinə görə, 2019-cu ildən bəri özəl sektor üçün qüvvədə olan vergi güzəştləri müddəti başa çatır.
Mövcud Vəziyyət və Gözlənilən Dəyişikliklər
Hazırda mövcud olan 7 illik vergi güzəşti çərçivəsində dövlət və neft sektorunda çalışan şəxslər istisna olmaqla, digər vətəndaşların əməkhaqqının yalnız 8000 manatdan yuxarı olan hissəsinə 14 faiz gəlir vergisi tətbiq edilir. Lakin 2026-cı ildən bu qayda əsaslı şəkildə dəyişəcək. Belə ki, maaşın 2500 manatadək olan hissəsindən 14 faiz, ondan yuxarı olan hissəsindən isə 25 faiz gəlir vergisi tutulacaq. Bu, vətəndaşların real gəlirlərində əhəmiyyətli azalmaya səbəb ola bilər.
Şəffaflıq və Büdcənin Doldurulması Təşəbbüsləri
Əkrəm Həsənov qeyd edir ki, güzəştin müddətinin uzadılması ilə bağlı hökumətdən hər hansı rəsmi açıqlama yoxdur. Maraqlıdır ki, dövlət büdcəsi sənədləri, o cümlədən Vergi Məcəlləsinə dəyişiklik layihəsi artıq hazırdır. Lakin bu sənədlər hər zaman olduğu kimi, ictimai müzakirədən kənarda, qapalı şəkildə hökumət daxilində nəzərdən keçirilir. Bu yanaşma şəffaflıq prinsiplərinə ziddir.
İqtisadçının vurğuladığına görə, hazırda vergi orqanları dövlət xəzinəsini doldurmaq üçün müxtəlif üsullara əl atırlar. Onlar təkcə sahibkarlara qarşı əsassız vergi hesablamaları ilə kifayətlənmir, həm də sadə vətəndaşlara ƏDV-nin bir hissəsinin geri qaytarılmasından da müxtəlif bəhanələrlə yayınırlar. Bütün bu faktlar hökumətin vergi güzəşti müddətini uzatmaq niyyətində olmadığını göstərir.
Gələcək Perspektivlər və İctimaiyyətə Çağırış
Yaxın ehtimalla ya ümumiyyətlə vergi güzəşti ləğv ediləcək, ya da cüzi bir dövrə və ya şərtlə uzadılacaq. Əkrəm Həsənov istisna etmir ki, ictimai narazılıq yaranacağı təqdirdə güzəşt yalnız qismən – məsələn, 14 faiz əvəzinə 7 faiz tutulmaqla davam etdirilə bilər. Lakin bu dəyişikliklərin mahiyyəti barədə hələ də qaranlıq məqamlar qalır. Yeni vergi siyasəti ailə büdcələrinə birbaşa təsir edəcək. Real gəlirlərin azaldığı, qiymətlərin isə artdığı bir vaxtda əlavə vergi yükü vətəndaşların maliyyə vəziyyətini daha da ağırlaşdıra bilər. Bu səbəbdən cəmiyyət olaraq bu məsələyə qarşı aktiv və ayıq olmaq vacibdir.
